از عوامل اصلی در عملکرد و عمر یک موتور، گرمای آن است و یکی از منابع اولیه گرمایش موتور، جریانی است که از سیم پیچ های موتور عبور می کند، و آسیب پذیرترین قسمت موتور، همان عایق سیم پیچ آن است.
چرا که عایق های سیم پیچ در معرض خطر آسیب دماهای بسیار بالا هستند، پس برای محافظت از موتور در برابر آسیب های ناشی از اضافه بار و جریان بیش از حد نیاز به تجهیزاتی نظیر بیمتال یا رله های اضافه بار است. خب! بیمتال چیست؟ به چه دردی می خورد؟ برای رسیدن به جواب، حتما ادامه مطلب را مطالعه کنید.
تعریف رله اضافه بار، اصل و عملکرد آن
احتمالا در خیلی از مطالب مربوط به موتورهای الکتریکی نام بیمتال یا همان رله اضافه بار را دیده اید، حال این قطعه زمانی که با موتورهای الکتریکی سرو کار داشته باشید به وفور استفاده می شود، علت چیست؟ موتورهای الکتریکی اغلب در تجهیزاتی که شامل قطعات دوار است، کاربرد دارند و از آنجایی که موتورها نسبتاً گران بوده، جلوگیری از خرابی آنها بسیار مهم است.
دلایلی همانند خطاهای زمین (اتصال کوتاه در سیم پیچ های موتور یا کابل های جانبی) می‌تواند باعث اضافه بار الکتریکی شود، اما گیر کردن یا عملکرد نامناسب از علل شایع تر است. تقریبا تمامی صنایع برای تنظیم فرآیندها و خروجی خود به موتورهای الکتریکی متکی هستند بنابراین برای اطمینان از عملکرد طولانی مدت و ایمنی و صرفه جویی در زمان هر موتور باید در برابر تمام عیوب احتمالی محافظت شود.
این کار توسط رله های اضافه بار صورت میگیرد و یکی از انواع تجهیزات مهمی که از آسیب دیدن موتور در اثر اضافه بار و جریان اضافی جلوگیری می کنند، بیشتر در مراکز کنترل موتور و استارت موتورها یافت می شوند و با کنتاکتور ها استفاده می شوند. از بیمتال برای مواردی همچون دستگاه های حفاظتی الکترومکانیکی دارای مدار اصلی بهره می برند. آنها حفاظت قابل اعتمادی را برای موتورها در صورت اضافه بار یا خرابی فاز ارائه می دهند.
اصل کار بیمتال چگونه است؟
رله اضافه بار حرارتی بیشتر به عنوان محافظ اضافه بار استفاده می شود. اما حفاظت از اضافه بار به چه معنا است؟
اول اینکه اضافه بار چه زمانی اتفاق می افتد؟ زمانی که موتور جریان زیادی مصرف کند که ممکن است باعث داغ شدن بیش از حد موتور و آسیب به سیم پیچ ها شود. در نتیجه، محافظت از موتور، مدار شاخه موتور و اجزای مدار شاخه موتور در برابر اضافه بار بسیار مهم است.
محافظت از موتور، مدار شاخه موتور و اجزای مدار شاخه موتور در برابر گرمای بیش از حد ناشی از اضافه بار، بر عهده رله اضافه بار حرارتی است. استارت موتور شامل رله های اضافه بار (مجموعه کنتاکتور به اضافه رله اضافه بار) است که با نظارت بر جریان عبوری از مدار از موتور محافظت می کنند.
انواع رله برقی موجود در بازار ایران
در کنار برآورد قیمت بی متال هیوندای، یکی دیگر از کلیدی‌ترین موارد در مباحث انتخابی، توجه به نوع دستگاه و نحوه کارکرد آن است. رله در واقع یک کلید الکتریکی است که هدایت یک مدار باعث می‌شود که کنترل کلی روی جریان داشته باشد.
رله می‌تواند جریان قوی‌تر از نرخ مورد نیاز ورودی در دستگاه‌ها را هدایت کند. از طرفی این دستگاه‌ها به‌عنوان تقویت‌کننده هم استفاده می‌شوند، در ادامه بیشتر و کامل‌تر با انواع مدل‌های بی متال هیوندای آشنا خواهیم شد.
حال این محافظت چگونه صورت می گیرد؟
اگر جریان برای مدت زمان طولانی از پیش تعیین شده فراتر رود، رله اضافه بار خاموش می شود و یک کنتاکت کمکی را فعال می کند که مدار کنترل موتور را خاتمه دهد و کنتاکتور را خاموش می کند و برق موتور قطع می شود، در نتیجه موتور و اجزای آن در صورت نبود برق بیش از حد گرم نمی شوند و آسیب هم نمی بینند.
قطعات یک رله اضافه بار حرارتی
جدا از نوار دو فلزی و کنتاکت ها، چند قسمت دیگر در یک بیمتال وجود دارد که به شرح زیر است:
- پایانه ها: پایانه های ورودی L1 ،L2 و L3 در دسترس هستند و می توان آنها را مستقیماً روی کنتاکتور نصب کرد و برای تامین برق موتور می توان از پایانه های T1 ،T2 و T3 استفاده کرد.
- تنظیم محدوده آمپر: روی رله اضافه بار، یک دستگیره چرخشی وجود دارد و جریان نامی موتور را می توان با این دستگیره تنظیم کرد. جریان را می توان بین حد بالایی و پایینی ارائه شده تنظیم کرد. در مورد رله اضافه بار الکترونیکی نیز یک دکمه برای انتخاب کلاس تریپ وجود دارد.
- کلید ریست: رله اضافه بار دارای یک دکمه تنظیم مجدد است که می توان از آن برای بازنشانی پس از قطع و رفع خطا استفاده کرد.
- انتخاب بازنشانی دستی/خودکار: با دکمه انتخاب بازنشانی دستی/خودکار می‌توانیم بین تنظیم مجدد دستی و خودکار این رله‌ها پس از سفر یکی را انتخاب کنیم. اگر دستگاه روی خودکار تنظیم شده باشد، تنظیم مجدد OLR از راه دور امکان پذیر است.
- تماس کمکی: آنها با دو کنتاکت کمکی عرضه می شوند: یکی NO (97-98) و دیگری NC (97-98) (95-96) که از کنتاکت NO برای نشان دادن یک سفر استفاده می شود، در حالی که از کنتاکت NC برای قطع کنتاکتور استفاده می شود. کنتاکت های NC باید بتوانند سیم پیچ کنتاکتور را مستقیماً تغییر دهند.
- دکمه تست: سیم کشی کنترل را می توان با فشار دادن دکمه تست، تست کرد.
چگونگی عملکرد بی متال
همانطور که گفتیم رله های اضافه بار حرارتی بخشی از استارت موتور محسوب می شوند که شامل رله اضافه بار به علاوه کنتاکت ها می شود. به این نکته مهم توجه داشته باشید که رله های اضافه بار حرارتی فقط برای محافظت از موتور در برابر گرمای بیش از حد طراحی شده اند و در صورت اتصال کوتاه خاموش نمی‌شوند، بنابراین فیوزها یا قطع کننده های مدار اضافی برای محافظت از مدار ضروری هستند.
در نهایت
در این محتوا در مورد بیمتال، رله اضافه بار حرارتی و اصل کار و عملکرد آن صحبت کردیم. به طور خلاصه یک رله اضافه بار حرارتی بر روی گرمای تولید شده توسط جریان اضافه بار بیش از حد کار می کند. گرمای تولید شده توسط جریان اضافه بار برای از بین بردن مدار موتور استفاده می شود. امیدوارم این مقاله برای شما آموزنده و مفید واقع شود.
منبع : آرک هیوندای
