از عوامل اصلی در عملکرد و عمر یک موتور، گرمای آن است و یکی از منابع اولیه گرمایش موتور، جریانی است که از سیمپیچهای موتور عبور میکند، آسیب‌پذیرترین قسمت موتور، همان عایق سیم‌پیچ آن است.
زیرا عایق‌های سیم‌پیچ در معرض خطر آسیب دماهای بسیار بالا هستند، پس برای محافظت از موتور در برابر آسیب‌های ناشی از اضافه بار و جریان بیش از حد، نیاز به تجهیزاتی نظیر: بیمتال یا رلههای اضافه بار است. خب! بیمتال چیست؟ به چه دردی می‌خورد؟ برای رسیدن به جواب، حتما ادامه مطلب را مطالعه کنید.
تعریف رله اضافه بار، اصل و عملکرد آن
احتمالا در خیلی از مطالب مربوط به موتورهای الکتریکی نام بیمتال یا همان رله اضافه بار را دیده‌اید، حال این قطعه زمانی که با موتورهای الکتریکی سرو کار داشته باشید به وفور استفاده می‌شود. علت چیست؟ موتورهای الکتریکی اغلب در تجهیزاتی که شامل قطعات دوار است، کاربرد دارند و از آنجایی که موتورها نسبتاً گران بوده، جلوگیری از خرابی آنها بسیار مهم است.
دلایلی مانند: خطاهای زمین (اتصال کوتاه در سیمپیچهای موتور یا کابل‌های جانبی) می‌تواند باعث اضافه بار الکتریکی شود، اما گیر کردن یا عملکرد نامناسب از علل شایع‌تر است.
تقریبا تمامی صنایع برای تنظیم فرآیندها و خروجی خود به موتورهای الکتریکی متکی هستند؛ بنابراین برای اطمینان از عملکرد طولانی مدت، ایمنی و صرفه‌جویی در زمان هر موتور باید در برابر تمام عیوب احتمالی محافظت شود.
این کار توسط رلههای اضافه بار صورت می‌گیرد و یکی از انواع تجهیزات مهمی است که از آسیب دیدن موتور در اثر اضافه بار و جریان اضافی جلوگیری میکند، بیشتر در مراکز کنترل موتور و استارت موتورها یافت می‌شود و با کنتاکتورها استفاده می‌شود.
از بیمتال برای مواردی همچون: دستگاه‌های حفاظتی الکترومکانیکی دارای مدار اصلی بهره می‌برند. آنها حفاظت قابل اعتمادی را برای موتورها در صورت اضافه بار یا خرابی فاز ارائه می‌دهند.
اصل کار بیمتال چگونه است؟
رله اضافه بار حرارتی بیشتر به‌عنوان محافظ اضافه بار استفاده می‌شود؛ اما حفاظت از اضافه بار به چه معنا است؟
اول اینکه اضافه بار چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ زمانی که موتور جریان زیادی مصرف کند که ممکن است باعث داغ شدن بیش از حد موتور و آسیب به سیم‌پیچ‌ها شود. در نتیجه، محافظت از موتور، مدار شاخه موتور و اجزای مدار شاخه موتور در برابر اضافه بار بسیار مهم است.
محافظت از موتور، مدار شاخه موتور و اجزای مدار شاخه موتور در برابر گرمای بیش از حد ناشی از اضافه بار، بر عهده رله اضافه بار حرارتی است؛ استارت موتور شامل رلههای اضافه بار (مجموعه کنتاکتور به اضافه رله اضافه بار) است که با نظارت بر جریان عبوری از مدار از موتور محافظت میکند.
انواع رله برقی موجود در بازار ایران
در کنار برآورد قیمت بی متال هیوندای، یکی دیگر از کلیدی‌ترین موارد در مباحث انتخابی، توجه به نوع دستگاه و نحوه کارکرد آن است. رله در واقع یک کلید الکتریکی است که با هدایت یک مدار می‌تواند کنترل کلی روی جریان داشته باشد.
در واقع رله جریان قوی‌تر از نرخ مورد نیاز ورودی در دستگاه‌ها را هدایت میکند. از طرفی این دستگاه‌ها به‌عنوان تقویت کننده هم استفاده می‌شوند، در ادامه بیشتر و کامل‌تر با انواع مدل‌های بی متال هیوندای آشنا خواهیم شد.
این محافظت چگونه صورت می‌گیرد؟
اگر جریان برای مدت زمان طولانی از پیش تعیین شده فراتر رود، رله اضافه بار خاموش می‌شود و یک کنتاکت کمکی را فعال میکند تا مدار کنترل موتور را خاتمه دهد و کنتاکتور را خاموش کند تا برق موتور قطع شود، در نتیجه موتور و اجزای آن در صورت نبود برق، بیش از حد گرم نمی‌شوند و آسیب هم نمی‌بینند.
قطعات یک رله اضافه بار حرارتی
جدا از نوار دو فلزی و کنتاکت‌ها، چند قسمت دیگر در یک بیمتال وجود دارد که به شرح زیر است:
- پایانه‌ها: پایانه‌های ورودی L1 ،L2 و L3 در دسترس هستند و می‌توان آنها را مستقیماً روی کنتاکتور نصب کرد و برای تامین برق موتور نیز می‌توان از پایانه‌های T1 ،T2 و T3 استفاده کرد.
- تنظیم محدوده آمپر: روی رله اضافه بار، یک دستگیره چرخشی وجود دارد و جریان نامی موتور را می‌توان با این دستگیره تنظیم کرد. در مورد رله اضافه بار الکترونیکی نیز یک دکمه برای انتخاب کلاس تریپ وجود دارد.
- کلید ریست: رله اضافه بار دارای یک دکمه تنظیم مجدد است که می‌توان از آن برای بازنشانی پس از قطع و رفع خطا استفاده کرد.
- انتخاب بازنشانی دستی/خودکار: با دکمه انتخاب بازنشانی دستی/خودکار می‌توانیم بین تنظیم مجدد دستی و خودکار این رله‌ها پس از سفر یکی را انتخاب کنیم. اگر دستگاه روی خودکار تنظیم شده باشد، تنظیم مجدد OLR از راه دور امکان‌پذیر است.
- تماس کمکی: آنها با دو کنتاکت کمکی عرضه می‌شوند: یکی NO (97-98) و دیگری NC (97-98) (95-96) که از کنتاکت NO برای نشان دادن یک سفر استفاده می‌شود، در حالیکه از کنتاکت NC برای قطع کنتاکتور استفاده می‌شود. کنتاکت‌های NC باید بتوانند سیم‌پیچ کنتاکتور را مستقیماً تغییر دهند.
- دکمه تست: سیم‌کشی کنترل را می‌توان با فشار دادن دکمه تست، تست کرد.
چگونگی عملکرد بی متال
همانطور که گفتیم رلههای اضافه بار حرارتی بخشی از استارت موتور محسوب می‌شوند که شامل: رله اضافه بار به علاوه کنتاکت‌ها است. به این نکته مهم توجه داشته باشید که رلههای اضافه بار حرارتی، فقط برای محافظت از موتور در برابر گرمای بیش از حد طراحی شدهاند و در صورت اتصال کوتاه خاموش نمی‌شوند، بنابراین فیوزها یا قطع کنند‌ه‌های مدار اضافی برای محافظت از مدار ضروری هستند.
در نهایت
در این محتوا در مورد بیمتال، رله اضافه بار حرارتی و اصل کار و عملکرد آن صحبت کردیم. به‌طور خلاصه یک رله اضافه بار حرارتی بر روی گرمای تولید شده توسط جریان اضافه بار بیش از حد کار میکند؛ گرمای تولید شده توسط جریان اضافه بار برای از بین بردن مدار موتور استفاده می‌شود. امیدوارم این مقاله برای شما آموزنده و مفید واقع شود.
منبع : آرک هیوندای
